تجهیزات مورد نیاز برای نقشه برداری زمین:
در این جا شما را با دو مورد از ابتدایی ترین تجهیزات در نقشه برداری زمین آشنا می کینم.
گونیا: این وسیله در 3 نوع مختلف طراحی شده است که شامل گونیای مساحی، مساحی آینه ای و منشوری می شود.
شاقول: موارد کاربردی این وسیله در زمان تعیین نمودن امتداد دقیق یک قائم بر روی نقطه ای از زمین استفاده می گردد. علاوه بر این ها در ساختمان سازی هم کاربرد دارد اما شاقول های مورد استفاده در نقشه برداری زمین باید به سنگینی لازم را داشته باشند تا هیچگونه بادی منجر به لرزش آنها نشود و در جای خود محکم ایستادگی داشته باشند.
موارد مصرف دوربین در نقشه برداری زمین
به طور کلی مهم ترین کارایی تمام دوربین های نقشه برداری زمین، تعیین نمودن نقشه از عوارض طبیعی و مصنوعی سطح زمین می باشد. به همین منظور کاربرد این دوربین ها جهت تهیه ی نقشه از عوارض طبیعی همچون کوه ها، دره ها، رودها و ... می باشد. همچنین باید توجه داشته باشید که از مهم ترین مصارف این دوربین ها در پرو ژه هایی نظیر معدن کاری، جاده سازی، پل سازی، اکتشاف معدن، تهیه ی نقشه های سیاسی و جغرافیایی، زمین شناسی، ارزیابی منابع طبیعی و .. است.
در سال های اخیر نقشه برداری و تصویربرداری از زمین پیشرفت گسترده ای در زمینه طراحی و ارائه ی فناوری برتر جی پی اس (GPS) داشته است که این دستگاه نقشه برداری به کمک داده های ماهواره ای و سنجش از دور بکار گرفته می شوند. مهم ترین مزیت نقشه برداری زمین در راستای این اصل است که فقط به نقشه های سطح زمین محدود نمی شود و کاربردهای متنوعی در نقشه های مادون قرمز و زیر سطحی نیز خواهند داشت.
به طور کلی دوربین های نقشه برداری زمین در دو دسته زاویه سنج و ارتفاع سنج قرار می گیرند که شامل تئودولیت و نیوو می شوند. علاوه بر این، برای افزایش سرعت کار و راحت شدن کار نقشه برداران، دوربینی طراحی شده که تلفیقی از این دو دوربین می باشد و به نام دوربین توتال استیشن است. امروزه با توجه به سیر صعودی بودن موارد مصرف این دوربین ها، کمپانی های بزرگ، توانسته اند به ساخت دوربین های توتال دیجیتالی دست یابند که از قابلیت این دوربین ها می توان به نقشه برداری خود با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری و با سرعت و دقت بسیار بالایی اشاره نمود.
مراحل اجرایی عملیات نقشه برداری زمین با استفاده از دوربین
پروسهی نقشه برداری از زمین شامل مراحل مختلفی است که عبارتند از:
شناسایی زمین: پس از اینکه تیم نقشه برداری، زمین مورد نظر را از سوی کارفرمای مربوطه تحویل گرفتند بر روی زمین، استقرار میابند و در گام نخست، اقدام به شناسایی زمین می نمایند. برای انجام این پروژه ، عوامل متنوعی مثل مساحت منطقه، راه های دسترسی به منطقه و زمین، جایگاه های احداث ایستگاه های نقشه برداری زمینی، مشخص کردن محل استقرار اکیپ و غیره مورد بررسی قرار گرفته می شوند.
در هر پروژه ی نقشه برداری زمین، شناسایی زمین، مهم ترین و ابتدایی ترین اصل بشمار می رود. به همین منظور باید توجه داشته باشید که هرچه شناسایی زمین، با دقت تر صورت گیرد طبیعتا مراحل نقشه برداری با سرعت بیشتری به پایان می رسد که با این کار، هم در هزینه ها و هم در زمان انجام پروژه، صرفه جویی می شود.
احداث ایستگاههای نقشه برداری زمینی: مرحله ی بعدی که در نقشه برداری از زمین بسیار حیاتی می باشند. ایجاد چند نقطه با دقت و استحکام بسیار بالا است که به آن ها ایستگاه نقشه برداری زمین گفته می شود. در واقع احداث این ایستگاه، پایه و اساس هر پروژه ی نقشه برداری زمین می باشد. چرا که برداشت عوارض، بر اساس این ایستگاه صورت می گیرد. در همین راستا استحکام و دقت این ایستگاه در این پروژه بسیار حائز اهمیت می باشد. بنابراین برای افزایش استحکام و دقت این ایستگاه، از بتن های پیش ساخته بکار گرفته می شود که دارای ابعاد استاندارد است. این بتن ها در نقاط و مناطق مختلف زمین پراکنده و در همان نقاط مورد نظر، استقرار پیدا می کنند.
تعیین کردن موقعیت ایستگاه در نقشه برداری زمین:
با توجه به مطالب گفته شده در این مقاله پایه و اساس هر نقشه برداری زمین، احداث ایستگاه نقشه برداری می باشد. به همین خاطر برای تعیین و مشخص کردن موقعیت این ایستگاه ها باید دقیق ترین روش ها را بکار گرفت. در حال حاضر با وجود دستگاه و دوربین جدیدی به نام جی پی اس، که از دقت و سرعت بسیار بالایی برخوردار می باشد عموماً اکثر این ایستگاه ها از طریق جی پی اس نمایش داده می شوند. پس از اینکه اطلاعات به دست آمده، پردازش و مورد محاسبه قرار گرفت مختصات مورد نظر، محاسبه و به دست می ﺁید. مهم ترین موضوع در این زمینه، سیستم مختصاتی می باشد که برای تهیه ی نقشه، مورد استفاده قرار گرفته می شود که در حال حاضر، عموما از سیستم مختصات جهانی یو تی ام UTM استفاده می گردد.
مشخص کردن ارتفاع ایستگاه نیز در نقشه برداری زمین، با استفاده از ترازیابی مستقیم و در برخی مواقع با استفاده از جی چی اس به دست می ﺁید. در صورتی که در برخی از ایستگاه ها امکان اندازه گیری با استفاده از جی پی اس صورت نگیرد مختصات ایستگاه به صورت زمینی و مستقیم با استفاده از دستگاه توتال استیشن، اندازه گیری و محاسبه می گردد.
برداشت عوارض در نقشه برداری زمین:
اخرین و مهم ترین مرحله در نقشه برداری زمین، برداشت عوارض می باشد. که در این مرحله، تمام عوارض طبیعی که در سطح زمین، وجود دارد برداشت می شود. این برداشت، بر اساس مقیاس و همچنین دقت مورد نیاز نقشه تعیین می شود که توسط دوربین صورت می گیرد. مهم ترین نکته ای که در این مرحله حائز اهمیت است وجود میزان تراکم نقاط در نقشه می باشد.
تراکم نقاط در نقشه های توپوگرافی باید به گونه ای باشد که در هر 2 سانتی متر روی نقشه باید یک نقطه موجود باشد. در مرحله ی برداشت نقشه برداری زمین فقط برداشت توپوگرافی منطقه لازم نمی باشد بلکه باید عوارضی مانند آبراه، شیب زمین، راه های دسترسی و دیگر عوارض مصنوعی، هم برداشت گردد.